Μια σπάνια και ιδιαίτερα σημαντική τοιχογραφία της πρώιμης χριστιανικής περιόδου, που απεικονίζει τον Ιησού ως «Καλό Ποιμένα», έφερε στο φως αρχαιολογική έρευνα στην Τουρκία.
Το εύρημα εντοπίστηκε τον Αύγουστο σε υπόγειο ταφικό μνημείο κοντά στην αρχαία Νίκαια της Βιθυνίας, στη σημερινή περιοχή του Ιζνίκ, στην επαρχία της Προύσας. Η πόλη έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για τον χριστιανικό κόσμο, καθώς εκεί διατυπώθηκε το Σύμβολο της Πίστεως το 325 μ.Χ., κατά την Α’ Οικουμενική Σύνοδο, θεμελιώνοντας βασικές δογματικές αρχές της Εκκλησίας. Τη Νίκαια επισκέφθηκαν πρόσφατα ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος και ο Πάπας Λέων ΙΔ’, στο πλαίσιο του πρώτου υπερπόντιου ταξιδιού του.
Ο τάφος, που βρίσκεται στο χωριό Χισάρντερε, χρονολογείται στον 3ο αιώνα μ.Χ., σε μια περίοδο έντονων διώξεων των Χριστιανών στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Στην τοιχογραφία, ο Χριστός απεικονίζεται ως νεαρός, ξυρισμένος άνδρας με τήβεννο, να μεταφέρει στους ώμους του ένα ζώο, σύμβολο φροντίδας και σωτηρίας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, πρόκειται για μια από τις ελάχιστες αναπαραστάσεις στην Ανατολία όπου ο Ιησούς φέρει έντονα ρωμαϊκά εικονογραφικά χαρακτηριστικά.
Πριν την καθιέρωση του σταυρού ως κυρίαρχου χριστιανικού συμβόλου, η μορφή του Καλού Ποιμένα αποτελούσε βασικό εικαστικό μοτίβο της νέας πίστης, εκφράζοντας την έννοια της θεϊκής προστασίας και καθοδήγησης. Στην Ανατολία έχουν εντοπιστεί ελάχιστα τέτοια παραδείγματα, με την τοιχογραφία του Χισάρντερε να θεωρείται η καλύτερα διατηρημένη. Η επικεφαλής της ανασκαφής, αρχαιολόγος Gulsen Kutbay, χαρακτήρισε το έργο «ενδεχομένως μοναδικό στην περιοχή».
Το εσωτερικό του τάφου κοσμείται επίσης με παραστάσεις πουλιών και φυτικών μοτίβων, καθώς και με πορτρέτα ανδρών και γυναικών υψηλής κοινωνικής τάξης, πλαισιωμένων από συνοδούς-δούλους. Όπως σημείωσε ο αρχαιολόγος του Μουσείου Ιζνίκ, Eren Erten Ertem, οι τοιχογραφίες αποτυπώνουν τη μετάβαση από τον ύστερο παγανισμό στον πρώιμο χριστιανισμό, παρουσιάζοντας τον θάνατο ως πέρασμα στη μεταθανάτια ζωή με θετικό και συμβολικά φορτισμένο τρόπο.
Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής εντοπίστηκαν και οι σκελετοί πέντε ατόμων, ανάμεσά τους δύο νεαροί ενήλικες και ένα βρέφος ηλικίας περίπου έξι μηνών.
Η σημασία του ευρήματος αναγνωρίστηκε και σε πολιτικό επίπεδο. Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προσέφερε στον Πάπα Λέοντα ΙΔ’ ένα αναμνηστικό έργο από πλακίδια με απεικόνιση του Καλού Ποιμένα, κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Ποντίφικα για τον εορτασμό των 1.700 ετών από τη Σύνοδο της Νίκαιας. Η Ανατολία, άλλωστε, συνδέεται άρρηκτα με κομβικές στιγμές του χριστιανισμού, καθώς εκεί γεννήθηκε ο Απόστολος Παύλος, έζησε τα τελευταία του χρόνια ο Ευαγγελιστής Ιωάννης και, σύμφωνα με την παράδοση, πέρασε τις τελευταίες της ημέρες και η Παναγία.
