Βήμα προς την αποκατάσταση των παλαιών συγκρούσεων

• Μαρία Γιαχνάκη

Ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κκ Βαρθολομαίος και ο Πάπας Φραγκίσκος της Ρώμης πρόκειται να συναντηθούν την Άνοιξη (τέλη Μαΐου) στη Μικρά Ασία στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 1700 χρόνια από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας.

Κατά τη συνάντησή τους θα συμπροσευχηθούν στη Νίκαια της Βιθυνίας ενώ ως τώρα πλειάδα συζητήσεων έχουν πραγματοποιηθεί για τον κοινό εορτασμό του Πάσχα που φέτος το 2025 απλώς συμπίπτει ημερολογιακά. Ωστόσο έχει προηγηθεί μια ιστορική πρόσκληση του Οικουμενικού Πατριαρχείου προς το Βατικανό, να καθιερωθεί κοινός εορτασμός του Πάσχα από το 2025.

Η πρόσκληση αυτή εκφράστηκε σε ανακοινωθέν της Σύναξης της Ιεραρχίας ενώ η επέτειος για τα 1700 χρόνια από τη σύγκληση της Α οικουμενικής Συνόδου, θεωρείται ως ιδανική αφετηρία για μια συνολική επανεκκίνηση του χριστιανισμού σε οικουμενική προοπτική.

Πανορθόδοξα και πανχριστιανικά ζητήματα, άλλωστε συζητήθηκαν διεξοδικά από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το περασμένο έτος (2024) αλλά και τους πρώτους μήνες 2025 στο πλαίσιο συνάξεων και επιστημονικών ημερίδων. Η επέτειος των 1700 ετών από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας, ο κοινός εορτασμός του Πάσχα με τους Καθολικούς, και η αντιμετώπιση των σύγχρονων προβλημάτων είναι στην ατζέντα του Οικουμενικού Πατριαρχείου καθώς ο Παναγιώτατος έχει απευθύνει πρόσκληση στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία να επιστρέψει στο Ιουλιανό ημερολόγιο για τον κοινό εορτασμό του Πάσχα.

Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα πραγματικό βήμα προς την αποκατάσταση των παλαιών συγκρούσεων. Ο κοινός εορτασμός θα μπορούσε να ενισχύσει την αμοιβαία κατανόηση και τον διάλογο μεταξύ των χριστιανικών παραδόσεων και να ξεπεραστούν άλλες διαφορές και προηγούμενες διαιρέσεις.

Στην τριήμερη σύναξη μάλιστα, της Ιεραρχίας του Οικουμενικού Θρόνου τον Σεπτέμβριο του 2024, συζητήθηκε ο κοινός εορτασμός του Πάσχα του 2025 μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Χριστιανοσύνης. Ωστόσο και η Επιστημονική Διημερίδα υπό τον τίτλο «Ὁμοούσιον τῷ Πατρί» που πραγματοποιήθηκε το Μάρτιο του 2025, ήταν αφιερωμένη στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος μάλιστα, μαζί με μέλη της Αγίας και Ιεράς Συνόδου και άλλους Αρχιερείς, μετέβη τη Δευτέρα, 10 Φεβρουαρίου 2025, στη Νίκαια της Βιθυνίας, με την ευκαιρία της φετινής επετείου.

Ο Παναγιώτατος ωστόσο έχει επισημάνει, μεταξύ άλλων, ότι “η σύγκληση της εν Νικαία Συνόδου αποτελεί κορύφωση της αρχεγόνου συνοδικότητος και της οικουμενικής συνειδήσεως της Εκκλησίας, ταυτοχρόνως δέ και ανάδυση μιας νέας συνοδικής δομής και πρακτικής, αυτής της Οικουμενικής Συνόδου.

Ο επικείμενος κοινός εορτασμός του Πάσχα το 2025, έχει αναφέρει ο Οικουμενικός Πατριάρχης, δεν χρησιμεύει μόνο ως ημερολογιακή ευθυγράμμιση, αλλά και ως σημαντικό σύμβολο της πιθανής ενοποίησης μεταξύ των χριστιανικών παραδόσεων. Αυτή η μοναδική σύγκλιση παρουσιάζει μια ευκαιρία να μετατραπεί η συμβολική ενότητα σε απτή σχέση.

Η Εκκλησία της Νίκαιας εκδήλωσε ευαισθησία απέναντι σε όσους έχουν αποκοπεί από την κοινωνία μαζί της και έδειξε ενδιαφέρον για όσους δεν καταλαβαίνουν τη φωνή της. Αυτή η συνειδητοποίηση μας βοηθά σήμερα να αντιμετωπίσουμε τα σύγχρονα προβλήματα», υπογράμμισε.

Ωστόσο νέα κάλεσμα απηύθυνε και ο Πάπας Φραγκίσκος για κοινό εορτασμό του Πάσχα από Καθολικούς και Ορθόδοξους (25/1). Ο Ποντίφικας έχει αναφερθεί, στις προσπάθειες με στόχο τον καθορισμό κοινής ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα, για Καθολικούς και Ορθόδοξους.

«Ο φετινός, κοινός εορτασμός της Ανάστασης ας λειτουργήσει ως έκκληση προς όλους τους Χριστιανούς, ώστε να γίνει καθοριστικό βήμα, σε ό,τι αφορά μια κοινή ημερομηνία για το Πάσχα» είχε αναφέρει σε επίσημη ανακοίνωσή του.

Τόνισε μάλιστα ότι είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί ημερομηνίες που μπορεί να προταθούν από την Ορθόδοξη Εκκλησία, για να ευοδωθεί η σημαντικότατη αυτή προσπάθεια.

Ο κοινός εορτασμός αυτός αν κι εφόσον καθιερωθεί θα δημιουργήσει μια σύμπνοια μεταξύ Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως ενώ η Μόσχα θα εμφανίζεται στον ρόλο της συντήρησης και της απομόνωσης.