Εγκύκλιο προς τον Ιερό κλήρο για τα εξωκκλήσια εξέδωσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μάνης Χρυσόστομος Γ’, καθώς στην Ιερά Μητρόπολη έχουν καταμετρηθεί περίπου 412 Παρεκκλήσια και 267 Εξωκκλήσια. Όπως αναφέρει ο Σεβασμιώτατος, “όλους αυτούς τους Ναούς, όσοι και μικροί και αν είναι σε τετραγωνικά μέτρα, πρέπει να τους λειτουργείτε”.
“Επειδή, οι ναίσκοι αυτοί βρίσκονται συνήθως σε απομακρυσμένους τόπους στην ύπαιθρο, οφείλετε να τους επισκέπτεσθε συχνά, να τους διατηρείτε καθαρούς και να ανάβετε τα κανδήλια μετά πάσης προσοχής και να προσεύχεσθε. Οφείλετε ακόμη να παρατηρείτε την στατική τους κατάσταση, τις πόρτες, τα παράθυρα και να αναφέρεσθε σε περίπτωση προβλήματος αρμοδίως είτε στην Ι. Μητρόπολη, είτε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Δεν θα κάμνετε επεμβάσεις τεχνικής φύσεως χωρίς την άδεια της αρμόδιας αρχής”, υπογραμμίζει ο Σεβασμιώτατος.
Ολόκληρη η Εγκύκλιος:
Πρός
Ἅπαντα τὸν εὐαγῆ ἱερὸ κλῆρο
τῆς καθ’ Ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Ἀγαπητοί μου πατέρες,
Ὡς εἶναι γνωστόν, οἱ ἱεροί Ναοί τῆς Ἐκκλησίας μας διακρίνονται σέ α) Ἐνοριακούς Ναούς στούς ὁποίους ὑπάγονται τά Παρεκκλήσια καί τά Ἐξωκκλήσια τῆς περιοχῆς τους. β) Προσκυνηματικούς ἤ Ναούς Ἱδρυμάτων, Ἐκπαιδευτηρίων κἄ. γ) Ἰδιόκτητους καί δ) Κοιμητηριακούς.
Εἰδικότερα, τά Παρεκκλήσια, βρίσκονται μέσα στίς πόλεις ἤ κωμοπόλεις ἤ χωρία, ἐνῶ τά Ἐξωκκλήσια βρίσκονται ἀπέξω σέ χωράφια, λόφους ἤ βουνά. Στούς ναούς αὐτούς δέν ὑπηρετεῖ ἰδιαίτερο προσωπικό, ἀλλά ἐξυπηρετοῦνται οἱ λατρευτικές ἀνάγκες ἀπό τούς ἱερεῖς τοῦ ἐνοριακοῦ Ναοῦ.
Συγκεκριμένα, στήν καθ’ Ἡμᾶς Ἱερά Μητρόπολη Μάνης ὑπάρχουν, δόξα τῷ Θεῷ, πολλά Παρεκκλήσια καί Ἐξωκκλήσια καί μάλιστα πολλά ἀπ’ αὐτά εἶναι τῶν βυζαντινῶν καί μεταβυζαντινῶν χρόνων καί μέ ἀξιόλογες τοιχογραφίες. Ἔχουν καταμετρηθεῖ περίπου 412 Παρεκκλήσια καί 267 Ἐξωκκλήσια. Τοῦτο τό γεγονός εἶναι πολύ σημαντικό καί εὐχάριστο.
Ὅλους αὐτούς, λοιπόν, τούς Ναούς, ὅσοι καί μικροί καί ἄν εἶναι σέ τετραγωνικά μέτρα, πρέπει νά τούς λειτουργεῖτε. Γενικά, νά γνωρίζετε, ὅτι οἱ Ναοί μας δέν εἶναι μουσεῖα, οὔτε τουριστικοί χῶροι. Εἶναι τά «σκηνώματα τοῦ Θεοῦ». Εἶναι τόποι ἅγιοι καί ἱεροί καί δέν θά πρέπει νά παραμένουν κλειστοί.
Κατ’ ἀκολουθίαν, τυγχάνετε ἱερατικῶς ὑπεύθυνοι γιά ὅλα τά Παρεκκλήσια καί Ἐξωκκλήσια τῆς ἐνορίας σας.
Εἰδικότερα, ἡ Ἐγκύκλιός μου αὐτή, ἀναφέρεται στά Ἐξωκκλήσια. Εἶναι τά χαριτωμένα Ἐξωκκλήσια ἀφιερωμένα σέ διαφόρους ἁγίους καί πολλές φορές σέ σπάνιους καί λιγότερο γνωστούς. Ἐπειδή, οἱ ναΐσκοι αὐτοί βρίσκονται συνήθως σέ ἀπομακρυσμένους τόπους στήν ὕπαιθρο, ὀφείλετε νά τούς ἐπισκέπτεσθε συχνά, νά τούς διατηρεῖτε καθαρούς καί νά ἀνάβετε τά κανδήλια μετά πάσης προσοχῆς καί νά προσεύχεσθε. Ὀφείλετε ἀκόμη νά παρατηρεῖτε τήν στατική τους κατάσταση, τίς πόρτες, τά παράθυρα καί νά ἀναφέρεσθε σέ περίπτωση προβλήματος ἁρμοδίως εἴτε στήν Ἱ. Μητρόπολη, εἴτε στήν Ἀρχαιολογική Ὑπηρεσία. Δέν θά κάμνετε ἐπεμβάσεις τεχνικῆς φύσεως χωρίς τήν ἄδεια τῆς ἁρμόδιας ἀρχῆς.
Στό Ἱερό Βῆμα, δέν πρέπει νά ἐναποτίθωνται πράγματα ὅλως διόλου ἄσχετα πρός τήν ἱερουργία. Ἀπαγορεύεται αὐστηρῶς ἐπάνω στίς τοιχογραφίες ἡ τοποθέτηση ἄλλων φορητῶν εἰκόνων ὡς καί ἡ χρήση τοῦ Ἐξωκκλησίου γι’ ἄλλους σκοπούς, πλήν τῆς θείας Λατρείας, διαφορετικά τοῦτο θά θεωρηθεῖ βεβήλωση τοῦ ἱεροῦ χώρου. Προσέτι, εἶναι χρήσιμο νά ἔχετε στό Γραφεῖο τοῦ ἐνοριακοῦ Ναοῦ, κατάλογο μέ καταγεγραμμένα ὅλα τά Ἐξωκκλήσια τῆς ἐνορίας σας, κατ’ ἀλφαβητική σειρά τοῦ ἁγίου, τοῦ ὁποίου φέρει τό ὄνομα, ὡς καί ἄν εἶναι γνωστή ἡ χρονολόγηση τῆς κτίσεως καί τήν ἀκριβή χωροθέτησή του. Τέλος, καλόν εἶναι, νά ὑπάρχει καί μία φωτογράφισή του.
Κυρίως ἡ Ἁγία Τράπεζα πρέπει νά εἶναι κατά πάντα καθαρή. Ἐάν ἴδωμεν καί διαπιστώσουμε ὅτι στό Ἐξωκκλήσιον ἔχουν πέσει ποικίλα ἀκάθαρτα ἤ ἄλλως πώς ἔχουν λερωθεῖ ἀπό οἱονδήποτε μιαρόν ἤ βλαβερόν, τότε πάραυτα νά καθαρίζεται ὅλος ὁ χῶρος καλῶς, μή παραθεωροῦντες ὅ,τι τοῦτο τό ἀκάθαρτον συμβεβηκός εἶναι δυνατόν νά ἔχει ἐπισυμβεῖ καί μέ τήν μεθοδεία τοῦ Διαβόλου.
Καλόν εἶναι, στό Ἐξωκκλήσιον μετά τόν καθαρισμό νά ἀνάβετε τά κανδήλια, νά θυμιάζετε καί νά τελεῖτε τήν Ἱερά Ἀκολουθία τοῦ Ἁγιασμοῦ, νά τόν ραντίζετε καί ἔτσι ν’ ἁγιάζεται ὅλος ὁ Ναός, ἰδίᾳ ἄν πρόκειται νά τελέσετε τήν ἑπομένη, Θεία Λειτουργία.
Πάτερ μου, πίστευε ὅτι κάθε Ἐξωκκλήσιον, ὁ Πατήρ ᾠκοδόμησε, ὁ Υἱός ἐστερέωσε, τό Πνεῦμα τό Ἅγιον ἐπεσκίασε. Δόξασον τήν Ἁγία Τριάδα.
Μετά πολλῶν εὐχῶν
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ο ΜΑΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ Γ’