Σήμερα η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη των μαρτύρων Ισαύρου, Βασιλείου, Ιννοκεντίου, Φήλικος, Ερμεία και Περεγρίνου, που μαρτύρησαν περί τα τέλη του τρίτου αιώνα στην Απολλωνία, και του Αγίου Φιλωνίδη, επισκόπου Κουρίου της Κύπρου.
Τμηθεὶς Ἴσαυρος σὺν συνάθλων πεντάδι,
Σαύρας νοητῆς καρδίαν τέμνει μέσον.
Όλοι αγωνίστηκαν για το Χριστό στην Απολλωνία, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Νουμεριανός (283-284 μ. Χ.). Οι τρεις πρώτοι ήταν Αθηναίοι και ασπάσθηκαν τη χριστιανική πίστη που με τόση θερμότητα είχε κηρύξει ο Απ. Παύλος στους αρχαίους Αθηναίους. Αφού συνδέθηκαν αδελφικά εν Χριστώ και με τους άλλους τρεις, όλοι μαζί ήταν πρότυπο εφαρμογής των εντολών του Κυρίου, δείχνοντας έτσι τη μεγάλη αγάπη τους σ’ Αυτόν.
Άλλωστε, ο ίδιος ο Κύριος είπε πώς θέλει να τον αγαπουν αυτοί που τον ακολουθούν: «Εάν αγαπάτε με, τας εντολάς τας εμάς τηρήσατε»” (Ευαγγέλιο Ιωάννου, ιδ’ 15.). Δηλαδή, αν με αγαπάτε, τηρείστε τις εντολές μου και δείξτε έτσι ότι η αγάπη σας για μένα είναι αληθινή και ειλικρινής. Η ζωή λοιπόν των έξι αδελφικών φίλων, καταγγέλθηκε στον έπαρχο Τριπόντιο.
Αυτός με κάθε τρόπο προσπάθησε να τους κάνει να θυσιάσουν στα είδωλα. Μάταια, όμως. Αυτοί ομολόγησαν Χριστόν εσταυρωμένον. Τότε τους υπέβαλε σε μια σειρά από σκληρά βασανιστήρια. Αλλά με θαυμαστό τρόπο έμειναν αβλαβείς από αυτά και κατόρθωσαν να φέρουν πολλούς στη χριστιανική πίστη. Τελικά τους αποκεφάλισαν.
O Φιλονείδης θυσίαν το πριν φέρων,
Φέρει εαυτόν σωφροσύνης θυσίαν.
Ο Άγιος Φιλονείδης έζησε στα χρόνια του βασιλιά Διοκλητιανού (284-304) και ήταν επίσκοπος Κουρίου, πόλη της νότιας Κύπρου. Το 300 μ.Χ. για τον αποστολικό του ζήλο συνελήφθη μαζί με τρεις άλλους χριστιανούς και ρίχτηκε στη φυλακή. Όταν οι τρεις συγκροτούμενοί του – Αριστοκλής, Δημητριανός και Αθανάσιος (βλέπε 23 Ιουνίου) – πέθαναν μαρτυρικά, νέο διάταγμα του βασιλιά, προέτρεπε τους ειδωλολάτρες να ατιμάζουν παρά φύση τα σώματα των χριστιανών.
Τότε ο Φιλονείδης για ν’ αποφύγει τη βέβαιη ατίμωση, έδεσε το κεφάλι του, κάλυψε το πρόσωπο με το ρούχο του και έπεσε προς τα κάτω, από μέρος υψηλό. Αλλά πριν ακόμα το σώμα του φτάσει κάτω στη γη, η ψυχή του πέταξε στα χέρια του Θεού. Οι δε ειδωλολάτρες, όταν βρήκαν το σώμα του νεκρό, το έβαλαν μέσα σ’ ένα σάκο και το πέταξαν στη θάλασσα. Έτσι το βρήκαν στην παραλία οι πιστοί, το παρέλαβαν και το έθαψαν με τιμές. Το μαρτύριο του Αγίου Φιλονείδη, συνέγραψε ο επίσκοπος Αρίστων.
Ορθόδοξος Συναξαριστής